Για τσάι με τη Μπαλαρίνα του Degas- Διεθνής Ημέρα Μουσείων 2020

Στο κέντρο της Αθήνας, με την αστική αύρα προηγούμενων δεκαετιών και την ενέργεια του Παναθηναϊκού σταδίου να το πλαισιώνει, η έννοια του «μουσείου» αποκαθίσταται στην πρόσοψη με την πωρολίθινη όψη του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Μια σύγχρονη urban αισθητική που συμβιώνει στην ίδια πλατεία με την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνος. Ο θρησκευτικός θεός συναντά τον πολιτισμό και έτσι καμία πίστη δε μένει χωρίς απάντηση, σκέφτεσαι.

Περνάς την είσοδο και αφήνεις τους οσφρητικούς σου κάλυκες ανοιχτούς, να εισχωρήσει η υπέροχη μυρωδιά του καινούριου- μετράει μόνο κάποιους μήνες ζωής.
Στρέφεις το κεφάλι δεξιά για λίγο στο υπέροχο πορτραίτο της Ελίζας Γουλανδρή που φιλοτέχνησε ο Marc Chagall και μετά τοποθετείς το σώμα σου με κλίση προς τα αριστερά.
Προσπερνάς το ασανσέρ. Θα προτιμήσεις τις σκάλες. Σχεδιασμένες έτσι ώστε να σε κάνουν να βιώνεις τη μετάβαση από τη ζωή που τρέχει με τετάρτη στην πολύβουη Κηφισίας λίγα μέτρα πιο κάτω, στην παντελή απουσία ταυτότητας χρόνου και καταγωγής στους 4 ορόφους του. Εδώ εσωκλείεται όλη η μαγεία του μουσείου, απαλλαγμένη από κάθε παρεξηγήσιμη έννοια σκόνης, που μπορεί να λερώνει την αντίληψη του κόσμου γι’ αυτά τα ιερά που πραγματοποιούνται οι πιο μυστικιστικές τελετές.

Ξεκινάς από όποιον όροφο θέλεις, δεν υπάρχουν πρωτόκολλα εδώ. Πηγαινόερχεσαι στους διαδρόμους, τους αιώνες, τις πολιτιστικές καταβολές.
Βρίσκεις τη Μπαλαρίνα του Edgar Degas και σου διηγείται όλες τις κρυφές της ιστορίες. Πως τα βράδια, όταν σβήνουν τα φώτα και οι πόρτες κλείνουν, ξεκλειδώνει προσεκτικά τη γυάλινη προθήκη της και ανεβαίνει ως τον τέταρτο να πάρει τις φίλες της που ξεπηδούν από τις «Βάθρες» της Μαρίας Φιλοπούλου. Με τα αλάτια στα μαλλιά κλείνουν το μάτι στο Σεφέρη του Θανάση Μακρή και τον προσκαλούν μαζί στη βόλτα. Η ακρίδα του Miro θα τους βρει κάπου στο δρόμο. Μετά, με ένα ξαφνικό αναπήδημα θα τους αφήσει για να περάσει από το Περιστέρι του Pablo Picasso.
Έχουν πάντα να πουν πολλά οι δυο τους.

Ο Αλέξανδρος ο πλανόδιος του Γιώργου Ζογγολόπουλου, πάντα λίγο πιο ντροπαλός, χαιρετάει από μακριά. Λίγο μετά το σκέφτεται ξανά και ακολουθεί.
Φθάνουν στον 2^ο.
Ο καουμπόι του Henri Matisse κάθεται στην Πολυθρόνα «à la reine» του Λουδοβίκου ΙΕ΄. Πίνει brandy με δύο κομματάκια μαύρης σοκολάτας. Οι υπόλοιποι περπατούν για να ξεπιαστούν από τη στασιμότητα της ημέρας και προτιμούν τσάι μέντας με δύο σταγόνες ρούμι στις κούπες τους.
Μιλούν σε διαφορετικές γλώσσες κι όμως καταλαβαίνουν απόλυτα ο ένας τον άλλο. Έχουν διαφορετικές ηλικίες, γεννήθηκαν σε διαφορετικούς τόπους κι όμως είναι απόλυτα ίσοι κάτω από το φως του Υμηττού.

Λένε τα νέα τους. Σχολιάζουν εκείνους που στάθηκαν με τις ώρες μπροστά του, εκείνους που πέρασαν αλλά δεν είδαν τίποτα, εκείνους που έφυγαν και υποσχέθηκαν να επιστρέψουν για ένα γύρο ακόμη.
Ξεκούραστοι πια αποχαιρετούν ο ένας τον άλλον και επιστρέφουν στη θέση τους για να φωτίσουν την επόμενη μέρα ξανά από την αρχή όσα μάτια περάσουν μπροστά τους.

«Για να κρατάς ζωντανή τη μνήμη, πρέπει να την αναπαράγεις στο «τώρα». Μόνο έτσι μένουμε ζωντανοί- μόνο έτσι διατηρούμε τη ζωή και γλιτώνουμε από τη σκόνη», μου λέει και πάλι η Μπαλαρίνα.  
Την αποχαιρετώ και κατεβαίνω και πάλι από τις σκάλες. Πιάνω την κρύα μαρμάρινη κουπαστή.
Κατεβαίνω αργά και κοιτάζω από ψηλά την κάτοψη που σχηματίζεται από το κενό της στριφογυριστής σκάλας.

Φθάνω στην έξοδο και βγαίνω στο Αθηναϊκό φως.
Συνειδητοποιώ πως ξέχασα την κούπα με το τσάι μέντας και τις δύο σταγόνες ρούμι στο πάτωμα του 2^ου.
Δεν πειράζει, σκέφτομαι, θα με περιμένει μέχρι την επόμενη φορά.

*Αυτό το κείμενο γράφτηκε με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων 2020 με κεντρικό θέμα «Μουσεία για την Ισότητα: Ποικιλομορφία και Kοινωνική Συνοχή», που εορτάζεται στις 18 Μαΐου.

Περιηγηθείτε ψηφιακά στο Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή: https://goulandris.gr/el/

All rights reserved 2020. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση όλου του κειμένου ή τμήματος αυτού καθώς και η αναπαραγωγή των φωτογραφιών χωρίς αναφορά στην πηγή και το συντάκτη/φωτογράφο.