Η Αθήνα επιστρέφει στους γνωστούς ρυθμούς του Φθινοπώρου κι εμείς αναζητούμε μικρές διεξόδους στα πολιτιστικά της δρώμενα. Οι περιοδικές εκθέσεις των μουσείων της πόλης είναι πάντα μια καλή αφορμή για προβληματισμό, ωραίες συζητήσεις και early evening drinks στα στενά του κέντρου ή στα -συνήθως- αγαπημένα café των μουσείων. 

Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Έκθεση: Statecraft: Διαμορφώνοντας το Κράτος
16.06-30.10.2022

Hδιεθνής ομαδική έκθεση Statecraft: Διαμορφώνοντας το Κράτος διερευνά τους υποκείμενους μηχανισμούς στη διαμόρφωση του έθνους-κράτους, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, καθώς και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει στον σημερινό παγκοσμιοποιημένο και δικτυωμένο κόσμο. Το Statecraft, αναδιφώντας την ιστορία και τις διαδικασίες συγκρότησης του έθνους στους νεότερους χρόνους, εξετάζει τις δομές ισχύος και τις διαδικασίες πίσω από την κρατική γραφειοκρατία, τη διακυβέρνηση και την κυριαρχία, καθώς και τα συνακόλουθα ζητήματα της δημοκρατίας, της ιθαγένειας και της πολιτειότητας, των δικαιωμάτων, της συμπερίληψης και του αποκλεισμού. Η έκθεση μελετά το εύρος και τα όρια της κρατικής εξουσίας, ενώ ταυτόχρονα κοιτά τη νέα πολιτική πραγματικότητα που διαμορφώνεται στην Ευρώπη αλλά και πέρα από αυτή, σε μια περίοδο που ο εθνικισμός και η απολυταρχία βρίσκονται σε άνοδο, καθώς κάποιες χώρες υιοθετούν και πάλι εσωστρεφείς στάσεις και αντιλήψεις. Με τη συμμετοχή 39 καλλιτεχνών, πολλοί από τους οποίους εκθέτουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το Statecraft στρέφει το βλέμμα του πέρα από τις παραδοσιακές μορφές του έθνους-κράτους, προς την κατεύθυνση εναλλακτικών μοντέλων κρατικής και πολιτικής συγκρότησης, σε συνάφεια με τις σημερινές προκλήσεις της μαζικής μετανάστευσης, με τις πραγματικότητες των μετα-εθνικών και δια-εθνικών δομών οργάνωσης, με την παγκοσμιοποίηση και με τον σύγχρονο τεχνολογικό νομαδισμό. Όσο ετοιμαζόταν η έκθεση, η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, γεγονός που κατέστησε σαφές με τον  πλέον επώδυνο τρόπο ότι η μετα-ψυχροπολεμική τάξη πραγμάτων έχει αρχίσει να αποσυντίθεται, ότι η δημοκρατία και η εθνική κυριαρχία δεν μπορούν να θεωρηθούν δεδομένες, και ότι η ανεξέλεγκτη κρατική εξουσία οδηγεί σε βίαιες και επικίνδυνες συνθήκες τόσο για τον άνθρωπο όσο και για το περιβάλλον.

Η έκθεση μάς καλεί να σκεφτούμε το έθνος-κράτος υπό το πρίσμα των σημερινών συνθηκών, πάνω από 200 χρόνια μετά τη σύλληψη του ελληνικού κράτους. Μπορούμε να φανταστούμε άλλα μοντέλα κοινωνικής οργάνωσης και κράτους που δεν ταυτίζονται με συγκεκριμένες σημαίες ή διαβατήρια; Ποιες άλλες μορφές του ανήκειν και της κοινότητας εκτός του έθνους-κράτους θα μπορούσαν να διαμορφωθούν; Πώς μπορούμε να υπερβούμε την τοξικότητα του εθνικισμού, διατηρώντας ταυτόχρονα τα προτερήματα του έθνους-κράτους; Είναι η έννοια του παγκόσμιου πολίτη, που φαίνεται να κερδίζει έδαφος λόγω της ανάγκης ανεύρεσης κοινών λύσεων σε κοινά προβλήματα, έστω εφικτή ή ευλογοφανής; Οι καλλιτέχνες της έκθεσης επιχειρούν μια ευρεία κριτική ανατομία αυτών των ζητημάτων και προβλημάτων. Τα έργα τους αποκαλύπτουν τις κρυφές/αφανείς πτυχώσεις των εννοιών και της πραγματικότητας του έθνους και του κράτους, αναγκάζοντάς μας να τα προσεγγίσουμε από μια καινοτόμα, ευφάνταστη και ευρηματική οπτική γωνία.

Επιμέλεια: Κατερίνα Γρέγου

Συμμετέχοντες καλλιτέχνες

Bani Abidi, Ewa Axelrad, Μαρία Βαρελά, Zanny Begg & Oliver Ressler,  Βαγγέλης Βλάχος, Ειρήνη Βουρλούμη, Loulou Cherinet, Liu Chuang, Γιώργος Γύζης, Katya Ev, Köken Ergun, Marta Górnicka, Ivan Grubanov, Lise Harlev,  Femke Herregraven, Ελένη Καμμά, Navine G. Khan-Dossos, Thomas Kilpper, Szabolcs KissPál, Πάνος Κοκκινιάς, Stéphanie Lagarde, Langlands & Bell, Ella Littwitz, Thomas Locher, Cristina Lucas, Tanja Muravskaja, Marina Naprushkina, Kristina Norman, Daniela Ortiz, Trevor Paglen, Αντώνης Πίττας, Jaanus Samma, Larissa Sansour, Jonas Staal, Αναστάσης Στρατάκης, Sasha Streshna, Αλέξης Φιδετζής

Εισιτήρια
Γενική είσοδος: 8€
Μειωμένο εισιτήριο: 4€

Εθνική Πινακοθήκη

Έκθεση: «Κωνσταντίνος Παρθένης (1878-1967), Η ιδανική Ελλάδα της ζωγραφικής του»
06.06-28.11.2022

Η Εθνική Πινακοθήκη διοργανώνει την έκθεση «Κωνσταντίνος Παρθένης (1878-1967), Η ιδανική Ελλάδα της ζωγραφικής του» που θα διαρκέσει από τις 6 Ιουλίου έως τις 28 Νοεμβρίου. Πρόκειται για την πρώτη ολοκληρωμένη αναδρομική έκθεση, που αφιερώνεται στο έργο ενός από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της νεοελληνικής τέχνης και αποσκοπεί στο να τιμήσει και να φωτίσει την σύνθετη, υψηλόφρονα και βαθιά ελληνική δημιουργία του.

Ο συμβολισμός της πρώτης αυτής αναδρομικής έκθεσης, που αφιερώνεται σε Έλληνα καλλιτέχνη στη νέα Εθνική Πινακοθήκη, δεν είναι τυχαίος, καθώς διαδέχεται την πρώτη μνημειώδη περιοδική έκθεση με θέμα την «Τέχνη του πορτρέτου στις συλλογές του Λούβρου».

Ο Κωνσταντίνος Παρθένης διέτρεξε με τη ζωή του και το έργο του τα τέλη του 19ου αιώνα και ολοκλήρωσε τη διαδρομή του στα τέλη της δεκαετίας του 1960 στο σπίτι του, στους πρόποδες της Ακρόπολης. Αλεξάνδρεια, Βιέννη, Παρίσι, Κέρκυρα, Αθήνα, είναι οι κυριότεροι σταθμοί του έργου του, που δεν είναι ακόμη καταγεγραμμένο στο εύρος του, ούτε απολύτως οριοθετημένο στην ιστορία της τέχνης.

Η ζωγραφική του Παρθένη βρίσκεται σε διαρκή δημιουργικό διάλογο, πάντα με προσωπικό ύφος, με τα εικαστικά ρεύματα του μοντερνισμού, ενώ οι εικονογραφικές αναφορές στην αρχαιότητα και στην βυζαντινή τέχνη διαμορφώνουν ένα προσωπικό ζωγραφικό ιδίωμα, που εξελίσσεται σταθερά μέχρι το τέλος της ζωής του μέσα από μια πληθώρα έργων.

Ο ζωγράφος ήταν από τους πρώτους καλλιτέχνες που επέβαλε τις ρηξικέλευθες για την εποχή του απόψεις για τον μοντερνισμό και έκανε πράξη την πεποίθησή του ότι ο καλλιτέχνης οφείλει να έχει την αναγνώριση και την υποστήριξη του κράτους.

Με τον διορισμό του στην Σχολή Καλών Τεχνών άλλαξε τον τρόπο διδασκαλίας της τέχνης και δίδαξε μία νέα ηθική για την καλλιτεχνική εκπαίδευση. Οι στενές φιλίες του με διανοούμενους και πολιτικούς, καθώς και οι απόψεις του για τις πολιτικές αναταράξεις της ελληνικής ιστορίας στον μεσοπόλεμο αντανακλώνται στην πορεία αλλά και στο έργο του.

Οι εντάσεις που προκαλούσε η παρουσία του στους συναδέλφους του και η θαρραλέα απόσυρσή του στο σπίτι-εργαστήριό του τα τελευταία τριάντα χρόνια της ζωής του συνέβαλαν στη δημιουργία ενός μυστηρίου γύρω από την δυσνόητη συχνά ζωγραφική του.

Η Εθνική Πινακοθήκη είναι ο κάτοχος του μεγαλύτερου μέρους έργων, σχεδίων και τεκμηρίων του Κωνσταντίνου Παρθένη. Προέρχονται κυρίως από όσα κληρονόμησε από τα δύο τέκνα του ζωγράφου. Για πρώτη φορά, οι επιλογές από τις συλλογές του μουσείου, που συμπληρώνονται με σημαντικά έργα από ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές, παρουσιάζουν με νηφαλιότητα, ευκρίνεια και απλότητα την πορεία και την εξέλιξη του ζωγραφικού του έργου.

Εισιτήρια
Γενική είσοδος: 10€
Μειωμένο εισιτήριο: 5€

Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού

Έκθεση: John Craxton. Μια ελληνική ψυχή
13.04-11.09.2022

Μια ιδιαίτερη περιοδεύουσα έκθεση αφιερωμένη στη ζωή και το έργο του φιλέλληνα ζωγράφου John Craxton (1922-2009) που πραγματοποιείται με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννησή του θα ξεκινήσει το ταξίδι της με πρώτο σταθμό το Μουσείο Μπενάκη.

Η ιστορία του καλλιτέχνη, γεμάτη με αισιοδοξία που αντικατοπτρίζεται στους εξαίσιους πίνακές του, καταγράφει ένα επικό ταξίδι από το σκοτάδι στο φως.

Καθώς πολλά από τα έργα του δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ, μόλις τώρα μπορούμε να εκτιμήσουμε αυτό που υπήρξε: ένας απαράμιλλος πορτρετίστας και τοπιογράφος στην Ελλάδα των μέσων του 20ού αιώνα. Η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη φιλοξενεί 90 έργα χωρισμένα σε τέσσερις ενότητες, πολλά από αυτά άγνωστα έως τώρα και προερχόμενα από το Craxton Estate. Τα έργα αυτά καλύπτουν όλες τις περιόδους της σταδιοδρομίας του καλλιτέχνη: χαρακτικά και σχέδια, πίνακες ζωγραφικής, καθώς και φωτογραφίες και προσωπικά αντικείμενα.

Κεντρική θέση στην έκθεση έχει η εντυπωσιακών διαστάσεων ταπισερί «Τοπίο με στοιχεία της φύσης», την οποία ο Craxton σχεδίασε και επέβλεψε στο Εδιμβούργο, όντας εξόριστος κατά την διάρκεια της Δικτατορίας. Εμπνευσμένη από την παραδοσιακή Κρητική υφαντουργία, η ταπισερί συνοψίζει την αγάπη του για τον ελληνικό κόσμο.

Από τον Οκτώβριο του 2022 μέχρι τον Ιανουάριο του 2023 η έκθεση θα μεταφερθεί στην Κρήτη, στην Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων και στη συνέχεια θα παρουσιαστεί και στο Λονδίνο.

Εισιτήρια
Γενική είσοδος: 8€
Μειωμένο εισιτήριο: 6€

Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Έκθεση: Brice Marden και Ελληνική Αρχαιότητα
20.05-30.10.2022

Στο πλαίσιο της σειράς εκθέσεων «Θεϊκοί Διάλογοι», ο Αμερικανός καλλιτέχνης Brice Marden παρουσιάζει το έργο του σε διάλογο με επιλεγμένες αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Η έκθεση με τίτλο «Brice Marden και Ελληνική Αρχαιότητα» θα πραγματοποιηθεί στο Μέγαρο Σταθάτου και θα διαρκέσει από τις 20 Μαΐου έως τις 3 Οκτωβρίου 2022. Πρόκειται για την πρώτη μουσειακή έκθεση του σημαντικού καλλιτέχνη στην Ελλάδα, η οποία διοργανώνεται από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης σε στενή συνεργασία με τον Marden και τον επιμελητή και εικαστικό Δημήτριο Αντωνίτση.Ο Marden, που διανύει την ένατη δεκαετία της ζωής του και έχει στο ενεργητικό του μια πορεία εξήντα ετών, εξακολουθεί να συναρπάζει με τη χειρονομιακή του απλότητα. Το έργο του αντλεί από τη μακρά ιστορία της τέχνης, συνδυάζοντας στοιχεία τόσο από τον Μινιμαλισμό και τον Αφηρημένο Εξπρεσιονισμό όσο και από την αρχαία καλλιγραφία και την ποίηση.

Τα τελευταία πενήντα χρόνια o καλλιτέχνης εμπνέεται από το ελληνικό τοπίο και από την ελληνική αρχαιότητα. Η σχέση του με την Ελλάδα ξεκινάει το 1971. Αμέσως μαγεύεται από το ελληνικό φως και αγοράζει το πρώτο του σπίτι στην Ύδρα μαζί με την Έλεν, τη γυναίκα του που είναι επίσης ζωγράφος. Έκτοτε περνούν εκεί ένα διάστημα κάθε καλοκαίρι. Η καθαρότητα του υδραϊκού τοπίου έχει επηρεάσει βαθιά τον Marden, ο οποίος παρατηρεί τη φύση και δημιουργεί.

Η έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης θα περιλαμβάνει έργα από όλο το εύρος της δουλειάς του καλλιτέχνη που αποκαλύπτουν τον συντονισμό του Marden με τη μεταφυσικότητα της αρχαιοελληνικής κληρονομιάς. Ζωγραφικοί πίνακες, σχέδια, σημειωματάρια που φανερώνουν την οξεία παρατηρητικότητα και τη σπάνια αφαιρετική του ματιά, θα παρουσιαστούν σε διάλογο με επιλεγμένες αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, προσκαλώντας τον θεατή να αποκωδικοποιήσει το εικαστικό λεξιλόγιο αυτού του μεγάλου καλλιτέχνη.

Λίγα Λόγια για τον Brice Marden

Ο Brice Marden γεννήθηκε το 1938 στο Bronxville της Νέας Υόρκης. Zει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη.

Έργα του έχουν συμπεριληφθεί σε συλλογές μουσείων σε όλο τον κόσμο, όπως σε αυτές των: Tate του Λονδίνου, Kunstmuseum της Βασιλείας, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Τεχεράνης, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (MoMA) της Νέας Υόρκης, Solomon R. Guggenheim Museum της Νέας Υόρκης, Whitney Museum of American Art της Νέας Υόρκης, Philadelphia Museum of Art, Hirshhorn Museum and Sculpture Garden της Ουάσινγκτον, Art Institute of Chicago, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Σικάγο, Saint Louis Art Museum, Museum of Fine Arts του Χιούστον, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο και Musée des beaux-arts du Canada στην Οτάβα.

Στις μεγάλες εκθέσεις του περιλαμβάνονται η έκθεση στο Μουσείο Solomon R. Guggenheim στη Νέα Υόρκη (1975), η έκθεση Paintings, Drawings, Etchings 1975–80 στο Μουσείο Stedelijk στο Άμστερνταμ (1981, η οποία ταξίδεψε στη γκαλερί Whitechapel Art Gallery στο Λονδίνο), η έκθεση Cold Mountain στο Dia Center for the Arts στη Νέα Υόρκη (1991, η οποία ταξίδεψε στο Walker Art Center στη Μιννεάπολη, στο Μουσείο Menil Collection στο Χιούστον, και στο Städtisches Kunstmuseum στη Βόννη της Γερμανίας), η έκθεση A Retrospective of Paintings and Drawings στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (2006–07, η οποία ταξίδεψε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο και στο Hamburger Bahnhof–Museum für Gegenwart στο Βερολίνο), η έκθεση Morocco στο Musée Yves Saint Laurent στο Μαρακές (2019),  η έκθεση Think of Them as Spaces: Brice Marden’s Drawings στο Μουσείο Menil Collection στο Χιούστον (2020), και η έκθεση Brice Marden. Inner Space στο Kunstmuseum Basel στη Βασιλεία (2022).

Εισιτήρια
Γενική είσοδος: 10€
Μειωμένο εισιτήριο: 7€

Ζάππειο Μέγαρο

Έκθεση: Art Athina 2022
16.09-19.09.2022

Η Art Athina, η μεγαλύτερη ετήσια εικαστική διοργάνωση στην Ελλάδα που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια παρουσίας, θα πραγματοποιηθεί από τις 16 έως και τις 19 Σεπτεμβρίου στο Ζάππειο Μέγαρο.

Στη φετινή διεθνή έκθεση που διοργανώνει ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Αιθουσών Τέχνης συμμετέχουν 81 χώροι τέχνης από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ το καλλιτεχνικό πρόγραμμα, του οποίου τη διεύθυνση έχει η Σταματία Δημητρακοπούλου, περιλαμβάνει 14 ενότητες, οι οποίες καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα τομέων και ενδιαφερόντων της σύγχρονης εικαστικής σκηνής.

Σταθερά το πρόγραμμα συνθέτουν οι ενότητες Main, Highlights, Feature και Projects, ενώ το παράλληλο πρόγραμμα περιλαμβάνει Design, Talks, Film & New Media Space, Kid’s Educational Program και για πρώτη φορά τα Art Athina Pavilions, αφιέρωμα στα NFTs και βραβείο νέου καλλιτέχνη.