Τα μαντεία στην αρχαιότητα διαδραμάτιζαν έναν πολύ σπουδαίο ρόλο στην κοινωνική ζωή. Η παλαιότερη αναφορά στη μαντική τέχνη συναντάται στον Όμηρο, όταν ο Οδυσσέας αποκαμωμένος από την πολυετή περιπλάνησή του περνά τις πύλες του Άδη προκειμένου να συναντήσει το νεκρό μάντη Τειρεσία και να του δώσει το χρησμό που θα του έδειχνε το δρόμο του γυρισμού για την πολυπόθητη Ιθάκη. Βάζοντας σε  κίνδυνο τη ζωή του, ο Οδυσσέας βρίσκει στον κόσμο των νεκρών το μάντη. Εκείνος, αφού πιεί αίμα -αγαπημένη και δυσεύρετη «τροφή» για τους νεκρούς-  από τη θυσία που έχει κάνει ο Οδυσσέας, του δίνει το χρησμό. (ραψωδία κ).

Από τον 8^ο αιώνα π.Χ. κατά τη διάρκεια του πρώτου μεγάλου ελληνικού εποικισμού στα παράλια της Μεσογείου, δημιουργήθηκε η ανάγκη της πρόβλεψης του μέλλοντος, προκειμένου να γνωρίζουν αν η ίδρυση της αποικίας θα ήταν επιτυχημένη. Το οριστικό τέλος των μαντείων τοποθετείται στο 395 μ.Χ. όταν ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος με διάταγμα απαγόρευσε τη λειτουργία τους. 

Τα πιο σημαντικά μαντεία της ελληνικής αρχαιότητας ήταν του Απόλλωνα στους Δελφούς, του Διός στη Δωδώνη της Ηπείρου, του Τροφωνίου στη Λιβαδιά, του Ασκληπιού στην Επίδαυρο και το νεκρομαντείο του Αχέροντα στην Πρέβεζα.

Η μαντική τέχνη υποδιαιρείται σε δύο είδη, στην επαγωγική ή ερμηνευτική και στη διαισθητική. Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν κυρίως την επαγωγική μαντική. Για παράδειγμα, εξηγούσαν κάποια φυσικά φαινόμενα όπως τις αστραπές και τους σεισμούς ως σημάδια της βούλησης των Θεών. Τη διαισθητική μαντική χρησιμοποιούσαν τα μαντεία στα οποία κατέφευγαν οι άνθρωποι για να πάρουν χρησμούς για διάφορα ζητήματα που τους απασχολούσαν.

Μαντική είναι η τέχνη η οποία μέσω παράκλησης του πιστού, προσπαθεί να προβλέψει τα μελλούμενα έτσι ώστε να έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει τη ζωή του κατά το συμφέρον του. Τα μαντεία διαδραμάτιζαν σπουδαίο ρόλο στην κοινωνική πραγματικότητα της αρχαιότητας. Η ανταπόκριση του κόσμου στις υπηρεσίες των μαντείων ήταν μεγάλη αφού είχαν εμπνεύσει μεγάλη εμπιστοσύνη μέσω διαφόρων τεχνικών πειθούς που χρησιμοποιούσαν. Μεγάλη και καθοριστική ήταν η επίδραση στον τομέα της πολιτικής και στη διαμόρφωση του περιεχομένου της ηθικής. Οι χρησμοί του μαντείου των Δελφών προήγαγαν με τον δικό τους ιδιαίτερο τρόπο, την αθηναϊκή δημοκρατία, υποστηρίζοντας έναν τρόπο ζωής που συμφωνούσε με την αποτροπή του φόνου και της εκδίκησής του, τον καθορισμό του μέτρου: « Μηδέν άγαν» δηλαδή «Τίποτα υπερβολικό» και της αυτογνωσίας: «Γνώθι σ’αυτόν» που σημαίνει «Γνώριζε τον εαυτό σου».     

Πολλές φορές οι χρησμοί ήταν λανθασμένοι. Όμως όπως πολύ σωστά υποστηρίζει ο καθηγητής Π.Βαλαβάνης, σύμφωνα με τον Ηράκλειτο: οι άνθρωποι δεν ήταν σε θέση να ερμηνεύσουν σωστά τα λόγια των Θεών που μεταφέρονταν σε αυτούς μέσω των μάντεων, λόγω της ανθρώπινης φύσης τους. 

All rights reserved 2021. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση όλου του κειμένου ή τμήματος αυτού καθώς και η αναπαραγωγή των φωτογραφιών χωρίς αναφορά στην πηγή και το συντάκτη/φωτογράφο.