Μία ιστορία στο πλαίσιο της έρευνας με τίτλο: “Μια ιστορία θα σου πω”

Αφηγήτρια: Ειρήνη Γεροντάρα

Τόπος: Μυτιλήνη – Κεντρική και βόρεια Λέσβος

Χρόνος αφήγησης: 2021

Θέμα: Έθιμο του γάμου που γίνεται ως και σήμερα. Το έθιμο αυτό στα χωριά της νότιας Λέσβου έχει μια παραλλαγή. Δηλαδή την “κουλούρα” την κόβουν στο κεφάλι της νύφης αμέσως μετά το ντύσιμο της και λίγο πριν φύγει για την εκκλησία.  Αυτό που μας αφηγείται παρακάτω η κ. Γεροντάρα το συναντάμε στην κεντρική και βόρεια Λέσβο. 

Είναι οι μέρες της προετοιμασίας του γάμου, που είναι οι πιο χαρούμενες. Στην Μυτιλήνη τα έθιμα τηρούνται απαρέγκλιτα. Κι ας είναι μια κοινωνία κατ’ εξοχήν μητριαρχική, τα βασικότερα των εθίμων του γάμου, αφορούν κυρίως στον γαμπρό.

Βασική υποχρέωση του πεθερού και πατέρα της νύφης, είναι να «ασημώσει» τον γαμπρό με το χρυσό ρολόι και τα σωστά και προσεκτικά επιλεγμένα μανικετόκουμπα. Τούτα τα δώρα παρουσιάζονται πάντα την ημέρα που στρώνεται το κρεβάτι, τρεις μέρες πριν το γάμο κατά παράδοση. Το καλύτερο όλων όμως συμβαίνει την ημέρα του γάμου και κατά την διάρκεια του ντυσίματος του γαμπρού. Δεν είναι άλλο από το έθιμο της «κουλούρας» ή αλλιώς «γαμοκούλικο» όπως συνηθίζουν να το λένε σε κάποια μέρη της Λέσβου. Συμβολικά περνά γύρω από το κεφάλι του και μπαίνει πια στον ζυγό των υποχρεώσεων σαν νοικοκύρης.

Η «κουλούρα» είναι ένα τσουρέκι ακριβώς όπως τα πασχαλινά, με την διαφορά ότι οι πλεξίδες ενώνονται σε ένα στρογγυλό ταψί ώστε να σχηματίσουν ένα στρογγυλό τσουρέκι σε αντίθεση με τα γνωστά ίσια τσουρέκια της Λαμπρής. Ψημένο και στολισμένο με μύγδαλα μπόλικα, το τοποθετούν πάνω στο πιο καλό, πλουμιστά κεντημένο, λινό μαντήλι. Κι αφού ντυθεί ο γαμπρός, γλυκοτραγουδισμένος με τραγούδια νυφιάτικα, τοποθετεί η μητέρα του πάνω στο κεφάλι του το καλό μαντήλι με την κουλούρα. Ένας, ένας οι συγγενείς και οι φίλοι περνάνε και παίρνουν κομμάτι, κομμάτι από το υπέροχο γλυκό και ο καθένας βουτά το κομμάτι του στο μπωλ με το μέλι που βρίσκεται ακριβώς δίπλα για να είναι γλυκιά και καλοπόρευτη η νέα του ζωή.

Ανήμερα του γάμου κι αφού ολοκληρωθεί το έθιμο, βγαίνοντας από την εκκλησία οι καλεσμένοι παίρνουν το κέρασμα τους, που είναι πάλι σιροπιασμένη «κουλούρα» κι ένα κομμάτι από την περίφημη μπακλαβού μας. Κι έτσι η ζωή των νεόνυμφων είθισται να ξεκινά σιροπιασμένη και γλυκιά.

*Ευχαριστούμε πολύ την Ευφροσύνη Καμάτσου για την πολύτιμη βοήθειά της στην έρευνα φωτογραφικού υλικού. Οι φωτογραφίες είναι από το γάμου του Ιωάννη Καμάτσου και τον ευχαριστούμε πολύ.

*Ιδιαίτερες ευχαριστίες στην κ. Ειρήνη Γεροντάρα για το έθιμο που μας αφηγήθηκε το οποίο όπως μας είπε έχει βιώσει και η ίδια στο δικό της γάμο.

All rights reserved 2021. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση όλου του κειμένου ή τμήματος αυτού καθώς και η αναπαραγωγή των φωτογραφιών χωρίς αναφορά στην πηγή και το συντάκτη/φωτογράφο.