Η μεγαλύτερη ποντιακή λύρα στον κόσμο, κατασκευάστηκε από τον Νικόλαο Κοσμίδη στο Πεντάβρυσο της Εορδαίας κάνοντας παγκόσμιο ρεκόρ. Είναι χειροποίητη, ξύλινη, την στιγμή που όλες οι άλλες λύρες που υπάρχουν σαν μνημεία της ποντιακής μνήμης, είναι σιδερένιες. Στο ύψος ξεπερνά τη λύρα που στέκει στην Τραπεζούντα ύψους 5.30 μέτρων και μέχρι στιγμής ήταν η μεγαλύτερη που υπήρχε. Η λύρα κατασκευάστηκε με πρότυπο μια λύρα κειμήλιο που είναι περίπου 100 χρόνων, του παππού Χαράλαμπου Πασαλίδη που την έφερε από το Παϊπούρ του Πόντου. Το μεγάλο ύψος της λύρας, συμβολίζει το ανάστημα των Ποντίων και την ανάγκη αναγνώρισης της γεννοκτονίας των Ποντίων.

Το μεγάλο ύψος της λύρας, συμβολίζει το ανάστημα των Ποντίων και την ανάγκη αναγνώρισης της γεννοκτονίας των Ποντίων.

Ο 70χρόνος δεν είναι ξυλουργός, ούτε καλλιτέχνης, ωστόσο ανέλαβε εξ ολοκλήρου την κατασκευή της λύρας, από το αρχικό σχέδιο μέχρι και το δοξάρι. «Έψαξα στο διαδίκτυο να δω πού έχουν την πιο μεγάλη λύρα και βρήκα μια στην Τραπεζούντα στα πέντε μέτρα και ογδόντα εκατοστά. Οπότε σκεφτήκαμε να κάνουμε εδώ στην περιοχή μας μια μεγαλύτερη και τελικά φτάσαμε να είναι η δική μας στα έξι μέτρα και εβδομήντα εκατοστά», εξηγεί ο κ. Κοσμίδης, δηλώνει μιλώντας στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Η κατασκευή μόνο εύκολη δεν ήταν και εκτός από χρόνο, απαιτούσε προσοχή ακόμη και στην πιο μικρή λεπτομέρεια. Ο κ. Κοσμίδης κρατούσε τις σημειώσεις του σε χαρτί και όλες τις ημέρες της εργασίας του έγραφε τα πάντα: από την τεχνική μέχρι τις ώρες που αφιέρωνε στο σκάλισμα του ξύλου. «Είχα το παλιό μοντέλο του παππού, που είχε φέρει από την Πατρίδα ως πρωτότυπο, έκανα κλίμακα, έβρισκα τις αναλογίες και το πώς θα γίνει σε μεγέθυνση το κάθε κομμάτι της κατασκευής. Πήρα τα ξύλα, πάχους 21 χιλιοστών το καθένα, και άρχισα να κάνω τις συνδέσεις, τα κολλήματα, τα τριψίματα και τη συναρμολόγηση», εξηγεί, περιγράφοντας τη διαδικασία της δημιουργίας της τεράστιας λύρας.

Με λιγοστά εργαλεία και ένα απλό δισκοπρίονο, ο συνταξιούχος δούλευε με πάθος και όσο περνούσαν οι μέρες και ερχόταν πιο κοντά στο τελικό αποτέλεσμα, τόσο ένιωθε χαρά και ικανοποίηση, μέχρι που ο γνωστός κεμεντζές πήρε «σάρκα και οστά» σε διαστάσεις …XL!

Μικρασιάτης Καππαδόκης ο ίδιος, όχι μόνο δεν ξέρει να παίζει λύρα αλλά δεν είναι καν Πόντιος. Ωστόσο, τού άρεσε το συγκεκριμένο μουσικό όργανο και ήταν για τον ίδιο ένα στοίχημα με τον εαυτό του να τα καταφέρει. «Δεν ήταν εύκολο, αλλά είπα θα το κάνω. Αν βάλεις έναν στόχο και θέλεις, μπορείς να τα καταφέρεις» εξηγεί, σημειώνοντας πως η μεγάλη δυσκολία ήταν στον λαιμό της λύρας, το σημείο δηλαδή όπου ξεκινούν τα κουρδίσματα, καθώς εκεί χρειαζόταν ειδική επεξεργασία το ξύλο για τις καμπύλες».

Η ξύλινη ποντιακή λύρα είναι τόσο μεγάλη που, όπως λέει χαρακτηριστικά ο κατασκευαστής της, χωράνε έως και πέντε άτομα να μπουν στο εσωτερικό της. Έχει και χορδές, οι οποίες είναι από απλό συρματόσχοινο έξι χιλιοστών και όσο για το δοξάρι, είναι από αλουμίνιο και βρίσκεται κολλημένο πάνω στη γιγάντια λύρα.

O κ. Κοσμίδης δεν είναι γέννημα- θρέμμα από το χωριό. Δούλευε σε ένα φαναρτζίδικο σε κοντινή περιοχή, αγάπησε την Πεντάβρυσο και τελικά μένει εκεί τα τελευταία είκοσι χρόνια με την οικογένειά του. Ασχολείται με το μποστάνι του, τις καστανιές και ανυπομονεί να βρεθεί στο στήσιμο της λύρας στην πλατεία του χωριού.

Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού/Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM», ο Κοσμάς Σιδηρόπουλος, πρόεδρος στην Πεντάβρυσο Εορδαίας, επισήμανε πως η κατασκευή ολοκληρώθηκε πριν από δυο χρόνια, αλλά εξαιτίας της απώλειας του προηγούμενου προέδρου του χωριού και των περιοριστικών μέτρων, παραμένει ακόμη στην αποθήκη.

Εκτιμά πως θα είναι δύσκολη η επιχείρηση του στησίματος. «Δεν μπορούμε να υπολογίσουμε καν το βάρος που έχει η τεράστια λύρα μας. Σε μία προσπάθεια είκοσι ατόμων να τη σηκώσουμε, δεν μπορέσαμε ούτε να την κουνήσουμε», ανέφερε, θεωρώντας δεδομένο ότι όταν έρθει η ώρα να μετακινηθεί, θα χρειαστούν σίγουρα γερανοί.

Ο πρόεδρος του χωριού ελπίζει σε λίγους μήνες να υπάρχει η δυνατότητα να τοποθετηθεί η γιγάντια ποντιακή λύρα στην πλατεία του χωριού, παρουσία συλλόγων και φορέων και να μείνει για πάντα εκεί μιας και είναι κατασκευασμένη από καραβίσιο ξύλο, οπότε θα αντέξει στον χρόνο, στο κρύο, τη βροχή και τον αέρα.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ