Από τις 10 Μαρτίου και για έξι παραστάσεις στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος, σε μουσική διεύθυνση Φιλίπ Ωγκέν και σκηνοθεσία Τζων Φούλτζεϊμς. Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

H Βαλκυρία είναι το πρώτο έργο του Ρίχαρντ Βάγκνερ που παρουσιάζεται στις νέες εγκαταστάσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο ΚΠΙΣΝ. Πρόκειται για το δεύτερο μέρος της τετραλογίας Το δαχτυλίδι του Νίμπελουνγκ του Βάγκνερ και σίγουρα το πιο δημοφιλές. Πολύ συχνά η Βαλκυρία παρουσιάζεται αυτόνομα, καθώς περιλαμβάνει συναρπαστική μουσική εξαιρετικής ποιότητας και σαγήνης και χαρακτηρίζεται ως ένα έργο συγκινητικό, αλλά και δραματουργικά συμπυκνωμένο. Η σύνθεση του κολοσσιαίου αυτού έργου, στα πρότυπα της τριλογίας Ορέστεια του Αισχύλου, απασχόλησε τον Βάγκνερ επί πολλά χρόνια. Είναι καρπός των ιδεολογικών ζυμώσεων που κυριαρχούσαν στον γερμανικό χώρο κατά τα μέσα του 19ου αιώνα και των οποίων μετείχε ο συνθέτης την περίοδο από το 1841 έως το 1849 κατά την παραμονή του στη Δρέσδη.

Αντλώντας έμπνευση από τη μυθολογία των χωρών του Βορρά, ο Βάγκνερ –που έχει γράψει επίσης το ποιητικό κείμενο του έργου– θέλησε μέσα από το Δαχτυλίδι να ασκήσει κριτική στην πρωτοβιομηχανική κοινωνία της εποχής του, στον θεσμό του γάμου και στις σχέσεις εξουσίας. Μουσικά η Βαλκυρία είναι ένα έργο έντονα δραματικό με πολλές μουσικές καινοτομίες που προσδιόρισαν την εξέλιξη της μουσικής και επηρέασαν τις επόμενες γενιές συνθετών. Διάσημος παραμένει ο «Καλπασμός των Βαλκυριών», τον οποίο ο Φράνσις Φορντ Κόππολα αξιοποίησε στην ταινία του Αποκάλυψη τώρα (1979).

Για την πρώτη της Βαλκυρία, η Εθνική Λυρική Σκηνή ανέθεσε τη σκηνοθεσία στον διακεκριμένο Βρετανό σκηνοθέτη Τζων Φούλτζεϊμς, ο οποίος έχει σκηνοθετήσει για την ΕΛΣ τον Ντον Τζοβάννι και τον Τζάννι Σκίκκι. Μετά την ολοκλήρωση της θητείας του ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Βασιλικής Όπερας της Δανίας, ο Φούλτζεϊμς ανέλαβε τη θέση του Διευθυντή του Προγράμματος Πολιτισμού και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Έχει σκηνοθετήσει στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του πλανήτη, όπως η Σκάλα του Μιλάνου, το Κόβεντ Γκάρντεν, το Ρεάλ της Μαδρίτης, το Λισέου της Βαρκελώνης, το Σατλέ στο Παρίσι κ.ά. Ο σκηνοθέτης σημειώνει για την παραγωγή: «Τοποθετήσαμε την όπερα σ’ ένα φανταστικό σύμπαν που εξισορροπεί το μυθικό με το πραγματικό στοιχείο. Ο κόσμος αυτός απηχεί το σήμερα χωρίς όμως να περιορίζεται σ’ έναν συγκεκριμένο χρόνο και τόπο. Ο κεντρικός χαρακτήρας της όπερας είναι στην πραγματικότητα ο Βόταν – καθώς συμβιβάζεται με τις συνέπειες των επιλογών του, συνειδητοποιώντας ότι το μεγαλεπήβολο σχέδιό του θα καταρρεύσει και ότι πρέπει να εγκαταλείψει πρώτα τον γιο του και μετά την κόρη του και να έρθει αντιμέτωπος με τον θάνατό του. Ο θάνατος αυτός ωστόσο δεν είναι μόνο δικός του – νοείται και σε ένα ευρύτερο οικολογικό πλαίσιο, μιας και ο κόσμος τον οποίο έχει εκμεταλλευτεί βρίσκεται επίσης αντιμέτωπος με έναν θάνατο. Τον βλέπουμε ως μια φιγούρα εξουσίας του εικοστού πρώτου αιώνα – όχι ως έναν βιομήχανο του δέκατου ένατου αιώνα όπως τόσο συχνά παρουσιάζεται, αλλά αντ’ αυτού ως έναν δημιουργικό επιχειρηματία· ίσως αρχιτέκτονα ή ηγέτη μιας τεράστιας μιντιακής αυτοκρατορίας».

Σύνοψη:

A΄ Πράξη

Καταδιωκόμενος από εχθρούς κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας, ο Ζήγκμουντ φτάνει εξαντλημένος σε ένα άγνωστο σπίτι. Η Ζήγκλιντε τον βρίσκει ξαπλωμένο πλάι στην εστία και οι δυο τους αισθάνονται άμεση έλξη. Τους διακόπτει ο σύζυγος της Ζήγκλιντε, ο Χούντινγκ, ο οποίος ρωτά τον άγνωστο ποιος είναι. O Ζήγκμουντ ονομάζει τον εαυτό του «Κυνηγημένο από την ατυχία» (Wehwalt), αφηγείται τη γεμάτη καταστροφές ζωή του και μαθαίνει ότι ο Χούντινγκ είναι συγγενής των εχθρών του. Ο Χούντινγκ λέει στον καλεσμένο του πως για το βράδυ είναι φιλοξενούμενός του αλλά ότι θα πολεμήσουν μέχρι θανάτου το πρωί.

Μόνος του, ο Ζήγκμουντ καλεί τον πατέρα του Βαίλζε, ζητώντας το σπαθί που του υποσχέθηκε κάποτε. Eπιστρέφει η Ζήγκλιντε, η οποία έχει δώσει στον Χούντινγκ ένα φίλτρο για να κοιμηθεί. Μιλά στον Ζήγκμουντ για τον γάμο της, κατά τον οποίο ένας μονόφθαλμος άγνωστος σφήνωσε σε έναν κορμό δέντρου ένα σπαθί που έκτοτε κανένας δεν μπόρεσε να βγάλει. Η Ζήγκλιντε εξομολογείται στον Ζήγκμουντ τη δυστυχία της. Εκείνος την αγκαλιάζει και της υπόσχεται να την ελευθερώσει από τον αναγκαστικό γάμο της με τον Χούντινγκ.

Η Ζήγκλιντε τον ρωτά και πάλι να μάθει ποιος είναι. Όταν ο Ζήγκμουντ λέει πως το όνομα του πατέρα του ήταν Βαίλζε, εκείνη αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται για τον δίδυμο αδελφό της και συνειδητοποιεί ότι το σπαθί είναι γι’ αυτόν. Πράγματι, ο Ζήγκμουντ βγάζει το σπαθί από τον κορμό του δέντρου όπου ήταν σφηνωμένο και διεκδικεί τη Ζήγκλιντε ως νύφη του.

Β΄ Πράξη

Ψηλά στην κορυφή ενός βουνού, ο Βόταν, αρχηγός των θεών, λέει στην πολεμίστρια κόρη του Βρουγχίλδη, μία από τις εννέα Βαλκυρίες, ότι εκείνη πρέπει να υπερασπιστεί τον θνητό γιο του Ζήγκμουντ στην επερχόμενη μάχη του με τον Χούντινγκ. Εμφανίζεται όμως η Φρίκα, σύζυγος του Βόταν και θεά του γάμου. Επιμένει ότι ο Βόταν πρέπει να υπερασπιστεί τα δικαιώματα γάμου και επομένως τον Χούντινγκ, όχι τον Ζήγκμουντ. Αδιαφορεί για το επιχείρημα του Βόταν ότι ο Ζήγκμουντ θα μπορούσε να σώσει τους θεούς, αποσπώντας από τον δράκο Φάφνερ το παντοδύναμο δαχτυλίδι του Νίμπελουνγκ Άλμπεριχ. Όταν ο Βόταν συνειδητοποιεί ότι έχει πέσει στην ίδια του την παγίδα, καθώς θα χάσει τη δύναμή του αν δεν εφαρμόσει τον νόμο, υποτάσσεται στις απαιτήσεις της συζύγου του. Αφού φύγει η Φρίκα επιστρέφει η Βρουγχίλδη και ο Βόταν, απογοητευμένος, της αφηγείται τα σχετικά με την κλοπή του Χρυσού από τον Ρήνο και την κατάρα του Άλμπεριχ για όποιον φέρει το δαχτυλίδι που διαμορφώθηκε από τον Χρυσό. Η Βρουγχίλδη σοκάρεται όταν ακούει τον πατέρα της να τη διατάζει να πολεμήσει υπέρ του Χούντινγκ.

Ο Ζήγκμουντ παρηγορεί τη φοβισμένη γυναίκα και αδελφή του, και την προσέχει όταν την παίρνει ο ύπνος. Η Βρουγχίλδη τού εμφανίζεται σαν σε όραμα, λέγοντάς του ότι σύντομα θα πεθάνει και θα την ακολουθήσει στη Βαλχάλλα, την κατοικία των θεών. Εκείνος απαντά ότι δεν θα αφήσει τη Ζήγκλιντε και απειλεί να τη σκοτώσει και να σκοτωθεί και ο ίδιος αν το σπαθί του δεν έχει τη δύναμη να τον προστατέψει από τον Χούντινγκ. Συγκινημένη, η Βρουγχίλδη αποφασίζει να αψηφήσει τον Βόταν και να βοηθήσει τον Ζήγκμουντ. Ο Ζήγκμουντ αποχαιρετά τη Ζήγκλιντε όταν ακούει τον Χούντινγκ που πλησιάζει. Οι δύο άντρες αναμετρώνται αλλά, τη στιγμή που ο Ζήγκμουντ είναι έτοιμος να καταφέρει το οριστικό πλήγμα στον αντίπαλό του, εμφανίζεται ο Βόταν και του σπάει το σπαθί, αφήνοντάς τον να σκοτωθεί από τον Χούντινγκ. Η Βρουγχίλδη δραπετεύει με τη Ζήγκλιντε και το σπασμένο ξίφος. Ο Βόταν σκοτώνει περιφρονητικά τον Χούντινγκ με ένα νεύμα και φεύγει για να τιμωρήσει τη Βρουγχίλδη για την ανυπακοή της.

Γ΄ Πράξη

Οι οκτώ πολεμίστριες αδελφές της Βρουγχίλδης καταφθάνουν στην κορυφή του βουνού μεταφέροντας σκοτωμένους ήρωες στη Βαλχάλλα. Έκπληκτες βλέπουν τη Βρουγχίλδη να φτάνει με μια γυναίκα, τη Ζήγκλιντε. Όταν ακούν ότι προσπαθεί να ξεφύγει από την οργή του Βόταν, φοβούνται να την κρύψουν. Η Ζήγκλιντε είναι σε απόγνωση μέχρι που η Βρουγχίλδη τής λέει ότι έχει στα σπλάχνα της το παιδί του Ζήγκμουντ. Τότε, θέλοντας να σωθεί, παίρνει τα κομμάτια του σπαθιού από τη Βρουγχίλδη, την ευχαριστεί και τρέχει στο δάσος για να κρυφτεί από τον Βόταν. Όταν εμφανίζεται ο θεός, καταδικάζει τη Βρουγχίλδη να γίνει θνητή, αδιαφορώντας για τις αντιρρήσεις των αδελφών της, απειλώντας να τιμωρήσει και αυτές με τον ίδιο τρόπο. Όταν μένει μόνη με τον πατέρα της, η Βρουγχίλδη τού λέει ότι παράκουσε τις εντολές του, κάνοντας όμως αυτό που εκείνος ήθελε πραγματικά. Ο Βόταν δεν ενδίδει: θα τη βυθίσει σε ύπνο και θα ανήκει σε όποιον άντρα την ξυπνήσει από αυτόν. Εκείνη ζητά να την προστατέψει: του ζητά στον ύπνο της να την περικυκλώσει με ένα πύρινο τείχος, το οποίο μόνον ο πιο γενναίος ήρωας θα μπορεί να περάσει. Και οι δύο αισθάνονται ότι αυτός ο ήρωας πρέπει να είναι το παιδί που θα φέρει στον κόσμο η Ζήγκλιντε. Αποχαιρετώντας με θλίψη την αγαπημένη του κόρη, ο Βόταν τη βυθίζει σε ύπνο και την κάνει θνητή, πριν καλέσει τον Λόγκε, θεό της φωτιάς, να περικυκλώσει τον βράχο.

Συντελεστές παράστασης «Η Βαλκυρία»:

• Ρίχαρντ Βάγκνερ
• Μουσική διεύθυνση: Φιλίπ Ωγκέν
• Σκηνοθεσία: Τζων Φούλτζεϊμς
• Συνεργάτιδα σκηνοθέτρια: Γιοχάννε Χόλτεν
• Σκηνικά, κοστούμια: Τομ Σκατ
• Συνεργάτης σκηνογράφος: Ντέιβιντ Άλλεν
• Φωτισμοί: Ντ. Μ. Γουντ
• Ζήγκμουντ: Στέφαν Φίνκε
• Χούντινγκ: Πέτρος Μαγουλάς
• Βόταν: Τόμμι Χακάλα
• Ζήγκλιντε: Άλλισον Όουκς
• Βρουγχίλδη: Κάθριν Φόστερ
• Φρίκα: Μαρίνα Προυντένσκαγια (10, 13, 16, 19/3) / Χάννε Φίσερ (24, 31/3)
• Χέλμβιγκε: Κατερίνα Σαντμάιερ
• Γκέρχιλντε: Βιολέττα Λούστα
• Όρτλιντε: Ταξιαρχούλα Κανάτη
• Βάλτραουτε: Νεφέλη Κωτσέλη
• Ζήγκρουνε: Δήμητρα Καλαϊτζή-Τηλικίδου
• Ρόσβαϊσε: Φωτεινή Αθανασάκη
• Γκρίμγκερντε: Άννα Τσελίκα
• Σβέρτλαϊτε: Χρυσάνθη Σπιτάδη
• Με την Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Διάρκεια παράστασης: 5 ώρες και 15 λεπτά, συμπεριλαμβανομένων δύο διαλειμμάτων

Ταυτότητα Εκδήλωσης

Ημερομηνία:

• 10/03/2024
• 13/03/2024
• 16/03/2024
• 19/03/2024
• 24/03/2024
• 31/03/2024

17.30

Τοποθεσία:

Εθνική Λυρική Σκηνή, Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ, Λεωφ. Συγγρού 364, Καλλιθέα

Eισιτήρια:

€15, €20, €35, €55, €60, €70, €80, €120 | Φοιτητικό, παιδικό: €15 | Περιορισμένης ορατότητας: €10

Πληροφορίες / Κρατήσεις:

Τηλ.: 213 0885700 | nationalopera.gr