Συνέντευξη: Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης, ένας σπουδαίος δημιουργός
Με τον Αλέξανδρο Δράκο Κτιστάκη συναντηθήκαμε για πρώτη φορά στην κορυφή του Υμηττού, πάνω από τις κεραίες των εταιρειών τηλεπικοινωνίας. Μια τέτοια πρώτη συνάντηση, στην ταράτσα μιας πρώην αμερικάνικης βάσης ραντάρ, με την πανοραμική θέα της πόλης να φθάνει μέχρι τον Πειραιά, είναι μια καλή αφορμή για συζητήσεις γύρω από τις προσωπικές και καλλιτεχνικές ισορροπίες, τις φαινομενικά οξύμωρες συζεύξεις και το φως που αναδύεται από αυτές.
Ο Αλέξανδρος Δράκος, που κληρονόμησε το ιδιαίτερο όνομά του από τον Κρητικό παππού του, φέρει στις μπαγκέτες του τους τζαζ ρυθμούς της εσωτερικής του ανάγκης για αυτοσχεδιασμό, της κλασικής του παιδείας αλλά και της ελευθερίας που θέλει τη δύση να συναντάει την ανατολή με απόλυτο σεβασμό σε κάθε προτεινόμενο πάντρεμα. Ο δεύτερος προσωπικός δίσκος του, «Κύκλοι» που κυκλοφόρησε πριν λίγες εβδομάδες, είναι μια έντεχνη απόδειξη πως ο γοητευτικός drummer της σκηνής των μεγαλύτερων ονομάτων της εγχώριας σκηνής συγκατοικεί στο ίδιο σώμα με έναν σπουδαίο δημιουργό που δημιουργεί σπουδαία έργα.
Οι «Κύκλοι» είναι μια ανθολογία που μοιάζει με μουσική αφήγηση η οποία εξελίσσεται και κορυφώνεται και στην οποία το κάθε κομμάτι αλληλοσυμπληρώνει το επόμενο, δημιουργώντας μια υποβόσκουσα μεταξύ τους διασύνδεση. Πώς ορίζεις, τόσο μουσικά όσο και αφηγηματικά, αυτή την συνθήκη;
Όντως, υπάρχει μια αφήγηση με δραματουργία στους Κύκλους, η οποία οφείλει την ύπαρξή της σε πολλούς παράγοντες. Η σπονδυλωτή δομή του δίσκου, οι στιλιστικές διαφορές των συνθέσων, που ενίοτε μπορούν να θεωρηθούν και αντιθέσεις, ακόμα και η επιλογή της σειράς των συνθέσεων. ‘Ολα αυτά συμβάλλουν στην δραματουργία του έργου.
Ποια ιστορία/ ιστορίες αφηγείται;
Η αναπόληση, η προσμονή, η ακύρωση, η επιμονή στο όνειρο και το αντίκρισμα των βαθύτερων μας φόβων μέσα στα όνειρα, είναι ζητήματα με τα οποία αναμετράται στιχουργικά ο δίσκος. Παράλληλα, σε δεύτερο επίπεδο υπάρχει μία μουσική αφήγηση αυτοαναφορική. Μέσα από τις μουσικές επιλογές που έκανα σκιαγραφείται η καταγωγή και η μουσική πορεία μου, όλα αυτά τα χρόνια, μέσα από την οποία γνώρισα και αγάπησα τα διαφορετικά είδη μουσικής, όπως την τζαζ, την κλασσική και την Ελληνική μουσική.
Ποιο στοιχείο προσέθεσε στο τελικό αποτύπωμα του δίσκου η live ηχογράφηση της ορχήστρας;
Η διαδικασία της live ηχογράφησης, στις μέρες μας, αποτελεί ένα εγχείρημα με ρίσκο και πολλές δυσκολίες. Πολύ απλά διότι στο τελικό αποτέλεσμα ενδέχεται να μείνουν λάθη και τυχόν “παραφωνίες” που δεν μπορούν να αφαιρεθούν. Ταυτόχρονα όμως πρόκειται για μία διαδικασία που αναδεικνύει μια εξαιρετικά “ζεστή”, ζωντανή και ανθρώπινη ενέργεια η οποία καταγράφεται στο τελικό αποτέλεσμα. Η φυσική διαδικασία της ζωντανής ηχογράφησης μεταδίδεται με μαγικό τρόπο στα αυτιά του ακροατή. Η “γλύκα” της ζωντανής εκτέλεσης είναι μοναδική. Ακόμα κι οι ατέλειες που προανέφερα καταγράφουν και προσθέτουν στην ανθρώπινη διάσταση της δημιουργίας.
Σε ένα έργο που ολοκληρώνεται μέσα από τη σύμπραξη ορχηστρικών και τραγουδιών, ποιο στοιχείο πραγματοποιεί τον ενωτικό παράγοντα που του επιτρέπει να καθίσταται αδιαίρετο;
Αδιαμφισβήτητα, οι συνθετικές επιλογές κι η ενορχήστρωση. Πιστεύω οτι με γνώση και καλή αισθητική μπορούν να ενωθούν και να συνταιριάξουν, φαινομενικά, αταίριαστα στοιχεία ώστε να προκύψει ένα έργο ενιαίο. Στους Κύκλους συνδέω πολλές φορές τα ορχηστρικά με το επόμενο και προηγούμενο τραγούδι μέσα από επαναλαμβανόμενα μουσικά μοτίβα. Ενορχηστρωτικά προσπαθώ να έχω μια συνεπή ματιά απέναντι στις συνθέσεις μου.
Οι ερμηνευτές ποιο ρόλο αναλαμβάνουν σε αυτό το σύνολο;
Οι ερμηνείες είναι καθοριστικές στους Κύκλους! Είχα μεγάλη αγωνία να συνεργαστώ με τους κατάλληλους ερμηνευτές για τον δίσκο αυτό. Είχα συγκεκριμένη οπτική για το πώς ήθελα να τραγουδηθούν οι συνθέσεις. Ένας βασικός λόγος είναι ότι ήθελα αισθητικά οι φωνές να ταιριάζουν με την ενορχήστρωση και την αισθητική της live ηχογράφησης. Με ενδιέφερε η ερμηνεία να είναι ισορροπημένη και χωρίς περιττές εξάρσεις, ώστε να συμπορευτεί αρμονικά με την ενορχήστρωση και να συμβάλλει στην συνολική μουσική ισορροπία. Έτσι θεωρώ ότι ο στίχος, εν τέλει, υπηρετείται στο μέγιστο δυνατό. Στάθηκα πολύ τυχερός που συνεργάστηκα με την Δήμητρα Σελεμίδου και τον Παναγιώτη Λάμπουρα (καθώς και την Μαρίνα Σάττι στην εκδοχή του CD). Πρόκειται για εξαιρετικά ταλαντούχους ερμηνευτές και ιδιαίτερα συνεργάσιμους και εργατικούς.
Στις 2 Ιούλιου θα γίνει η live παρουσίαση του δίσκου, στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής, μαζί με τους δύο ερμηνευτές. Ένας δίσκος με τόσο έντονα στοιχεία αυτοσχεδιασμού, ποια «χαρτιά» του ανοίγει σε μια live παρουσίαση;
Το live επιφυλάσσει στον αρκοατή την δυνατότητα να βιώσει από κοντά ό, τι άκουσε στον δίσκο, χωρίς καμία μουσική έκπτωση και με το δώρο της αμεσότητας. Να εισπράξει όλα τα στοιχεία του δίσκου στο δεκαπλάσιο, γεγονός που εγγυάται μια live εκτέλεση. Ο αυτοσχεδιασμός εξάλλου ανθίζει και αναδεικνύεται σε μια live συνθήκη, όπως γνωρίζουμε. Πολύ δε περισσότερο ο ήχος μιας ορχήστρας δωματίου. Ίσως τώρα που το σκέφτομαι, η πραγματική μουσική διάσταση των Κύκλων να ξεδιπλωθεί και να αποκαλυφθεί στο live.
Στο τελικό αποτέλεσμα αποτυπώνεται ένας υπέροχος σεβασμός μεταξύ των δημιουργών, σαν να αλληλοσυμπληρώνει ο ένας τον καλλιτεχνικό σκοπό του άλλου, δημιουργώντας ένα αποτέλεσμα που εξυψώνει τόσο το μουσικό/ενορχηστρωτικό μέρος όσο και το στιχουργικό. Ποιο στοιχείο σε οδηγεί σε μια συνεργασία και ποιο είναι εκείνο που σε κάνει να διαχωρίζεις μια παραγωγική από μια μη παραγωγική συνεργασία;
Βασικό συστατικό μιας συνεργασίας είναι, όπως όλοι λένε εξάλλου, η αλληλοεκτίμηση κι ο σεβασμός. Η δημιουργική διαδικασία είναι μια επίπονη διαδικασία που δεν μπορεί να στηριχτεί σε σαθρά θεμέλια κατά την άποψη μου. Ένα βασικό συστατικό θεωρώ οτι είναι η κατανόηση, από όλους τους εμπλεκόμενους, του καλλιτεχνικού οράματος και η αισθητική συμπόρευση. Και φυσικά η συνέπεια συναποτελεί καθοριστικό παράγοντα που πολλές φορές αρκεί για να διαχωρίσει την παραγωγική από την μη παραγωγική συνεργασία. Στιχουργικά, είχα την τύχη να συνεργαστώ με την Λήδα Ρουμάνη και την Ελένη Φωτάκη που γράφουν με πολύ διαφορετικό τρόπο αλλά τίμησαν εξίσου με πόνο και αγάπη τη δουλειά αυτή και τις ευχαριστώ ιδιαίτερα.
Ποιο κομμάτι της καλλιτεχνικής σου εξέλιξης είδες να πραγματώνεται σε αυτή τη δουλειά;
Η ιδιότητα του συνθέτη είναι κάτι που με απασχολεί ιδιαίτερα, τα τελευταία χρόνια. Επενδύω και δουλεύω πολύ πάνω σε αυτήν. Σε αυτή την κατεύθυνση συγκεντρώθηκα και κινήθηκα καλλιτεχνικά μέσα από τους Κύκλους.
Εκτός από συνθέτης είσαι και οργανοπαίκτης. Τι «αντιδάνεια» προσφέρει ο ένας ρόλος στον άλλο;
Θεωρώ ότι ο οργανοπαίχτης οφείλει να σκέφτεται σαν συνθέτης, κι ο συνθέτης σαν οργανοπαίχτης. Όταν μελετάω ένα όργανο το προσεγγίζω σαν συνθέτης, ακόμη και στα ντραμς. Όταν γράφω μουσική σκέφτομαι συνεχώς πώς θα παίξει το εκάστοτε όργανο, αυτό που γράφω. Πολλές φορές την ώρα που γράφω κάνω μέχρι και τις κινήσεις του κάθε οργάνου για να ταυτιστώ όσο μπορώ και να κάνω τις σωστές επιλογές στη σύνθεση.
Τα Lighthouse Sessions του ΚΠΙΣΝ τα οποία οργανώνεις και παρουσιάζεις, είναι μουσικοί διάλογοι που δημιουργούν αυθεντικές, πρωτότυπες γεφυρώσεις μεταξύ μουσικών ειδών και διαφορετικών εκπροσώπων τους. Με ποια πρόκληση έρχεσαι αντιμέτωπος σε κάθε νέα σύμπραξη;
Κάθε σύμπραξη ήταν μια καταπληκτική εμπειρία. Ο μόνος όρος που έθετα στον εαυτό μου, στο πώς ενορχηστρώνω, ήταν ο σεβασμός στη μουσική που έφερνε ο καλεσμένος και φυσικά να του αρέσει η εκδοχή που πρότεινα. Κατά τ’ άλλα αφέθηκα πολλές φορές να οδηγηθώ σε μουσικά μονοπάτια τολμηρά, γεγονός που από μόνο του αποτελεί μια πρόκληση. Εξάλλου η σύσταση της ορχήστρας που συνδυάζει το κουαρτέτο εγχόρδων με το τζαζ τρίο και καλείται να ερμηνεύσει μουσικές που δεν ανήκουν ενίοτε σε κανένα από τα δύο παραπάνω μουσικά είδη, συνιστά μια ακόμα πρόκληση. Με πολλή δουλειά και με το πλεονέκτημα της εκπληκτικής ορχήστρας να ερμηνεύει στο βέλτιστο τις ενορχηστώσεις – διασκευές, προέκυψε ένα αποτέλεσμα, που θέλω να πιστεύω, ότι αν μη τι άλλο, αποτελεί μια καλή εκδοχή του γνωμικού “Η μουσική είναι μία”.
All rights reserved 2021. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση όλου του κειμένου ή τμήματος αυτού καθώς και η αναπαραγωγή των φωτογραφιών χωρίς αναφορά στην πηγή και το συντάκτη/φωτογράφο.
