Το μαντείο - Ιερό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο

Το μαντείο – Ιερό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο

Το μαντείο – ιερό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο βρίσκεται στο αρχαιολογικό χώρο που βρίσκεται το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου όπου μέχρι και σήμερα παίζονται έργα του αρχαίου δράματος. Η παρακολούθηση των θεατρικών παραστάσεων ήταν ένα μέρος της προπαρασκευαστικής θεραπείας που ακολουθούσε κάθε πιστός που ερχόταν στο ιερό του Ασκληπιού για θεραπεία. Ο Ασκληπιός είναι ο θεός της Ιατρικής κατά τη διάρκεια της αρχαιότητας. Ιδρυτής της μεγάλης οικογένειας των Ασκληπιαδών, η οποία ανέθρεψε τους πιο φημισμένους δασκάλους ιατρικής όπως τον Αριστοτέλη και τον Ιπποκράτη. Ο Ιπποκράτης έζησε τον 5^ο αιώνα π.Χ. και δίδασκε στην Ιατρική σχολή της Κω. Μέχρι και σήμερα αποτελεί τον «Πατέρα της Ιατρικής επιστήμης» καθώς προσδιόρισε τις βασικές αρχές που διέπουν την επιστήμη της Ιατρικής.

Ο μύθος της γέννησης του Ασκληπιού

Απόλλωνας & Κορωνίδα

Πολλοί μύθοι αιωρούνται γύρω από το όνομα του Ασκληπιού, σύμφωνα με τον επικρατέστερο, ο θεός Απόλλωνας ερωτεύτηκε την Κορωνίδα κόρη του βασιλιά της Θεσσαλίας Φλεγύα, που κατοικούσε στην πόλη Λακέρεια. Η Κορωνίδα έγκυος από τον Απόλλωνα, αποφάσισε να παντρευτεί το βασιλιά της Αρκαδίας Ίσχυ. Ο Απόλλωνας οργισμένος για την προδοσία σκοτώνει μαζί την αδερφή του θεά Άρτεμη τον Ίσχυ και την Κορωνίδα. Την τελευταία στιγμή ο Απόλλωνας αποφασίζει να σώσει από το σώμα της νεκρής Κορωνίδας το μωρό που κυοφορούσε και έτσι ήρθε στον κόσμο ο Ασκληπιός. Ο θεός Απόλλωνας συνοδεύει τον μικρό Ασκληπιό στο βουνό Πήλιο – ευρέως γνωστό για τη μεγάλη ποικιλία βοτάνων που φιλοξενεί στις πλαγιές του – όπου τον παραδίδει στο Κένταυρο Χείρωνα, αδερφό του Δία, βοτανολόγο και δάσκαλο της ιατρικής, ο οποίος τον μυεί στα άδυτα της ιατρικής . Ο Ασκληπιός γίνεται ειδήμονας της θεραπείας ανασταίνοντας ακόμα και νεκρούς. Ο Δίας όμως τον κατακεραυνώνει όταν αντιλαμβάνεται ότι διαταράσσει την ισορροπία της φύσης.

Το ιερό λατρείας του Ασκληπιού στην Επίδαυρο

Το πιο γνωστό ιερό λατρείας του Ασκληπιού είναι αυτό που βρίσκεται στην Επίδαυρο από τον 6^ο αιώνα π.Χ.. Βρίσκεται στον ίδιο αρχαιολογικό χώρο που βρίσκεται και το γνωστό σε όλους μας αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου και φυσικά συνδέονται μεταξύ τους ως προς το λόγο της συνύπαρξής τους.

Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου_Zvoura.gr — Το πιο γνωστό ιερό λατρείας του Ασκληπιού είναι αυτό που βρίσκεται στην Επίδαυρο από τον 6^ο αιώνα π.Χ.. Βρίσκεται στον ίδιο αρχαιολογικό χώρο που βρίσκεται και το γνωστό σε όλους μας αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου και φυσικά συνδέονται μεταξύ τους ως προς το λόγο της συνύπαρξής τους. Η διασκέδαση μέσω του θεάτρου ήταν πολλές φορές ένα μέρος της θεραπείας που
**δεχόταν ο πιστός. © Zvoura.gr**

Η λατρεία του θεού της Ιατρικής εξαπλώνεται σε όλο τον ελλαδικό χώρο τον 4^ο αιώνα π.Χ. και προς τιμήν του Ασκληπιού χτίζεται στην ίδια θέση ο υστεροκλασικός ναός του Ασκληπιού ο οποίος περιλαμβάνει και ένα σύνολο άλλων κτιρίων – η Θόλος ή Θυμέλη (κατοικία του Θεού), το Άβατο (εγκοιμητήριο), το Καταγώγιο (ξενώνας), το κτίριο Ε’ (πρώιμο ιερό που ήταν αφιερωμένο στον Απόλλωνα Μαλεάτα) και το Τελετουργικό Εστιατόριο – συμπεριλαμβανομένου και του γνωστού θεάτρου της Επιδαύρου.

Επίδαυρος_Θόλος ή Θυμέλη_Zvoura.gr — Γενική άποψη του Θόλου ή Θυμέλη από το Ασκληπιείο της Επιδάυρου. **© Zvoura.gr**

Το θεραπευτικό τελετουργικό

Προπαρασκευαστική θεραπεια

Το θεραπευτικό τελετουργικό στο μαντείο-ιερό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο, μπορούσε να διαρκέσει από λίγες μέρες έως αρκετές εβδομάδες ανάλογα με τη βαρύτητα της κατάστασης του ασθενή. Το Ασκληπιείο συνήθως βρισκόταν σε μέρη με φυσικό κάλος και πλούσια βλάστηση ώστε να βοηθά στην ψυχική ανάταση των ασθενών. Πριν τη βασική θεραπεία, προηγούνταν μια προπαρασκευαστική αγωγή. Ο ασθενής περνούσε την κύρια πύλη και στη συνέχεια έκανε μπάνιο με κρύο νερό και αμέσως μετά ζεστό λουτρό με σκοπό την απολύμανση και την καθαριότητα. Συνομιλούσε με έναν ιερέα του ναού, ο οποίος έκανε μια αρχική διάγνωση και στη συνέχεια πρότεινε «τα νομιζόμενα», δηλαδή μια θεραπεία προπαρασκευαστική. Αυτή περιελάμβανε: Ειδική δίαιτα, γυμναστική, περίπατους στη φύση, ψυχοθεραπεία από τον ιερέα μέσω συζήτησης με σκοπό την αναπτέρωση του ηθικού, παρακολούθηση θεατρικών παραστάσεων και θυσίες στο βωμό του ιερού με σκοπό την ενδυνάμωση της πίστης. Με αυτό τον τρόπο ο ασθενής προετοιμάζονταν για να δεχτεί την θεραπεία από το Θεό.

Οριστική θεραπεία

Η οριστική θεραπεία που θα απάλλασσε τον ασθενή από το πρόβλημά του, γινόταν στο Άβατο με την εγκοίμηση. Την κρίσιμη ημέρα αφού γινόταν ξανά θυσία, ο ασθενής σε κατάσταση λήθαργου οδηγούνταν στο Άβατο, όπου αφού τον έπαιρνε σχεδόν ο ύπνος, εμφανιζόταν από την κρύπτη ως θεός, ο Αρχιερέας του ναού, συνοδευόμενος συνήθως από φίδι και σκύλο (ιερά ζώα). Αυτός γνωρίζοντας ήδη την περίπτωση του, ψιθύριζε στο αυτί του αυτό που έπρεπε να κάνει προκειμένου να γιατρευτεί.

Άβατο η εγκοιμητήριο_Επίδαυρος_Zvoura.gr — **Μακέτα αναπαράστασης από το Άβατο ή Εγκοιμητήριο. © Zvoura.gr**

Εσωτερικό_Άβατο η εγκοιμητήριο_Επίδαυρος_Zvoura.gr — Ο σωζόμενος χώρος από το εσωτερικό του Άβατου ή Εγκοιμητήριου. Η οριστική θεραπεία που θα απάλλασσε τον ασθενή από το πρόβλημά του, γινόταν στο Άβατο με την εγκοίμηση. Την κρίσιμη ημέρα αφού γινόταν ξανά θυσία, ο ασθενής σε κατάσταση λήθαργου οδηγούνταν στο Άβατο, όπου αφού τον έπαιρνε σχεδόν ο ύπνος, εμφανιζόταν από την κρύπτη ως θεός, ο Αρχιερέας του ναού, συνοδευόμενος συνήθως από φίδι και σκύλο (ιερά ζώα). Αυτός γνωρίζοντας ήδη την περίπτωση του, ψιθύριζε στο αυτί του αυτό που έπρεπε να κάνει προκειμένου να γιατρευτεί.© Zvoura.gr

Παράσταση από Άβατο η Εγκοιμητήριο_Zvoura.gr — Παράσταση από το Άβατο ή Εγκοιμητήριο. “Η Ανδρομάχη από την Ήπειρό ήρθε στο ιερό θέλοντας να αποκτήσει παιδιά. Κοιμήθηκε μέσα στο Άβατο και είδε όνειρο. Της φάνηκε ότι ένα όμορφο παιδί ανασήκωσε το φόρεμά της και ότι ο θεός ύστερα από αυτό άγγιξε με το χέρι του την κοιλιά της. Μετά το όνειρο η γυναίκα απέκτησε ένα γιο από τον άντρα της τον Αρρύβα.” Το κείμενο προέρχεται από τη δεύτερη στήλη ιαμάτων στο Ακληπιείο της Επιδαύρου, 4ος αιώνας π.Χ. © Zvoura.gr

Μεγάλη σημασία δινόταν στην ψυχική υγεία, άλλωστε σε αυτό αποσκοπούσε και η προπαρασκευαστική θεραπεία. Η αρμονία της ψυχής επέφερε ηρεμία στον ασθενή η οποία ήταν καθοριστική για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Αρχαίο Τάμα Επίδαυρος_Zvoura.gr — Ευχαρηστήριο ανάθημα (τάμα) για την θεραπεία της βαρυκοίας 9-8 αιώνας π.Χ. Το παρόν φιλοξενείται στο μουσείο της Επιδαύρου και αποτελεί γύψινο αντίγραφο της μαρμάρινης επιχρυσωμένης πρωτότυπης πλάκας. Αποτελεί ανάθημα του βασιλιά των γαλατικών λαών των Άλπεων Κουτίου. Βρέθηκε στο παλαιό Εγκοιμητήριο. **© Zvoura.gr**

Διαβάστε για το αφιέρωμα για τα μαντεία της αρχαιότητας ΕΔΩ.

Βιβλιογραφία

Αναγνώστου, Ιωάννης, Ιπποκράτους κατ’ εκλογήν: Όρκος- Νόμος- Περί τέχνης- Περί αρχαίας ιατρικής- Περί αέρων υδάτων τόπων- Προγνωστικόν- Περί διαίτης οξέων επιδημιών Α και Γ- Αφορισμοί. Μετάφρασις- Σχόλια, Τύποις Εταιρείας- Π. Δ. Σακελλάριος, Εν Αθήναις 1926.

Κ. Μητροπούλου, Ιπποκράτους, Περί αρχαίης ιητρικής, Εισαγωγή-Αρχαίον Κείμενον-Μετάφρασις υπό Κ. Μητροπούλου Δρος ιατρού, Παράρτημα: Ανέκδοτον κείμενον Αδ. Κοραή, <Ιατρική Βίβλος>, Εν Αθήναις 1952.

Δ. Τσεκουράκης, Iπποκράτης, Περί αρχαίης ιητρικής, Ερμηνευτική έκδοση. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Δαμιανός Τσεκουράκης, καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του Α.Π.Θ., Εκδοτ. Οίκος Μπαρμπυνάκης, Θεσσαλονίκη 1994.

Κ. Εμμανουήλ, Ιπποκράτης, Άπαντα τα έργα. Εισαγωγή εις τον Ιπποκράτη- Προεισαγόμενα εις έκαστον έργον της Ιπποκρατείου συλλογής- Θεώρησις της μεταφράσεως- Ιπποκρατείων έργων εκδόσεις- Ιπποκρατική βιβλιογραφία υπό Γεωργίου Κ. Πουρναροπούλου, υφηγητού της Ιστορίας της Ιατρικής εν τω Εθνικώ Πανεπιστημίω Αθηνών. Μετάφρασις υπό Καίσαρος Εμμανουήλ, φιλολόγου, Εκδότης: Α. Μαρτίνος.

Γ. Κ. Πουρναροπύλου, Ιπποκράτης, Τα Άπαντα. Αρχαίον κείμενον- Εισαγωγή- Μετάφρασις- Σημειώσεις υπό Γ. Κ. Πουρναροπύλου, ιατρού. Μετά προλόγου Γ. Θ. Φωτεινού, πρυτάνεως του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Α΄ Γενικά (Όρκος- Νόμος- Περί τέχνης- Περί αέρων, υδάτων, τόπων). Επιστημονική Εταιρεία των Ελληνκών Γραμμάτων Πάπυρος.

Δ. Λυπουρλής, Ιπποκράτης, Περί αρχαίης ιητρικής- Περί αέρων υδάτων τόπων- Προγνωστικόν- Περί διαίτης οξέων- Περί ιερής νούσου. Μετάφραση-Εισαγωγή-Σχόλια Δημήτριος Λυπουρλής, εκδόσεις Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 2000.

Jones, W. H. S., Hippocrates (Loeb), London 1923 (ανατ. 1972).

Littré, E. Hippocrates. Opera omnia, vols. I-X, Paris 1839-1861. (Το αρχαίο κείμενο ακολουθεί την έκδοση του Littre)

R. Green – E.Handley, Εικόνες από το αρχαίο ελληνικό θέατρο, ( μτφ. Μαίρη Μάντζιου. Πρόλογος Γ.Μ.Σηφάκης), Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, 1996.

Σταματάκος Ιωἀννης, (1994), Λεξικόν της αρχαίας ελληνικής γλώσσης, Αθήνα, Βιβλιοπρομηθευτική

Μαλλούχου-Tufano, Φ., Η αναστήλωση των αρχαίων μνημείων στην νεώτερη Ελλάδα (1834-1939). Το έργο της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, Αθήνα, 1998.

Αλεξανδρή, Ο. (επιμ.), Το Πνεύμα και το Σώμα. Οι Αθλητικοί Αγώνες στην Αρχαία Ελλάδα, Αθήνα, 1992.

Στοιχεία από το επίσημο web site του Υπουργείο Πολιτισμού.

Ασκληπιός Επίδαυρος Ιερό Ασκληπιού

Vicky Anagnostopoulou